Της Μάρως Καρούση
Το σύνηθες είναι τέτοια θέματα να θίγονται την 21η Μαρτίου, την παγκόσμια μέρα κατά του ρατσισμού. Και αυτό είναι το πρόβλημα, πως μόνο εκείνη τη μέρα προτάσσεται τόσο έντονα το ανθρωπιστικό μας φρόνημα και ο σεβασμός στο διαφορετικό.
Έτσι, σήμερα, μια τυχαία μέρα του Νοεμβρίου και χωρίς να πάρουμε ως αφορμή κάποιο συγκλονιστικά ρατσιστικό περιστατικό που συντάραξε την ησυχία της Ελλάδας μας, ας αναφέρουμε μερικά παραδείγματα που υποκρύπτουν ρατσιστική συμπεριφορά στην καθημερινότητα μας και ίσως άθελα μας παγιδευόμαστε και εμείς μέσα σε αυτά.
Γιατί ενώ κυριαρχούσε η αντίληψη πως ο ρατσισμός βρίσκει πρόσφορο έδαφος αποκλειστικά στις μικρές κοινωνίες, στις μεγαλύτερες ανθίζει σαν να είναι η πρώτη μέρα της άνοιξης.
Έτσι ρατσισμός θεωρείται όταν…
Κοιτάς περίεργα έναν άνθρωπο που δεν μοιάζει με τα δικά σου δεδομένα για το «φυσιολογικό».
Δεν επιλέγεις να κάτσεις στο διπλανό κάθισμα των μέσων μαζικής μεταφοράς, με έναν άνθρωπο από άλλη εθνικότητα, γιατί φοβάσαι.
Σκέφτεσαι πως ο χορευτής που βλέπεις στην τηλεόραση και σε μαγεύει με τις κινήσεις του, είναι σίγουρα ομοφυλόφιλος.
Σου φαίνεται εξαιρετικά περίεργο και αστείο όταν πας στο συνεργείο να πάρεις το αυτοκίνητο σου και συνειδητοποιείς ότι στο έχει φτιάξει γυναίκα.
Βλέπεις δύο ισάξιους υποψηφίους για μια εργασία, αλλά επιλέγεις τον Έλληνα γιατί νιώθεις «πιο ασφαλής».
Χαρακτηρίζεις έναν άνθρωπο με γνώμονα την εξωτερική του εμφάνιση.
Δεν πλησιάζεις, δεν μιλάς, δεν ακουμπάς έναν φορέα του AIDS γιατί φοβάσαι ότι θα σε μολύνει.
Δεν πλησιάζεις, δεν μιλάς, δεν ακουμπάς έναν τρανς γιατί φοβάσαι ότι πάλι θα σε «μολύνει».
Δεν αφήνεις το παιδί σου να κάνει παρέα με ένα άλλο διαφορετικής εθνικότητας, επειδή μπορεί να το παρασύρει.
Δεν αναζητάς εργασία, δεν κάνεις κάτι ρεαλιστικό για να αλλάξει η κατάσταση σου, αλλά παρόλα αυτά, «έρχονται οι ξένοι και μας παίρνουν τις δουλειές».
Πιέζεις έναν άνθρωπο να ενστερνιστεί τη θρησκεία σου, γιατί είναι καλύτερη.
Δεν σε ενοχλούν οι ομοφυλόφιλοι, αρκεί να μην είναι το παιδί σου ή ο φίλος σου.
Δεν δίνεις τον λόγο σε εκείνη την ωραία γυναίκα στην δουλειά σου γιατί αποκλείεται να είναι και έξυπνη.
Βλέπεις ένα ζευγάρι γυναικών ή αντρών να κρατιούνται χέρι – χέρι στο δρόμο και γυρνάς το βλέμμα από ντροπή.
Τι κάνεις λοιπόν;
Να αντιδράς! Γιατί μπορεί κάποιες από αυτές τις πράξεις να σου φαίνονται μικρές ή και ασήμαντες, αλλά στον δέκτη τους, σίγουρα δεν είναι. Κανείς δεν γεννιέται ρατσιστής.
Αν ρωτήσεις ένα νήπιο πόσα ξένα παιδάκια έχει στην τάξη του θα σου απαντήσει πως δεν ξέρει, γιατί δεν το νοιάζει και γιατί πάνω από όλα δεν έχει σημασία.
Να ταξιδεύεις να διαβάζεις και να ενημερώνεσαι για πληθώρα θεμάτων, από την αξία της διαφορετικότητας, μέχρι πως η ομοφυλοφιλία δεν κολλάει. Ο ρατσισμός θεραπεύεται, η ημιμάθεια ποτέ.
Να αντιδράς γιατί ο ρατσισμός εξελίσσεται συνεχώς και ποτέ δεν ξέρεις ποιανού την πόρτα θα μπορούσε να χτυπήσει.
Γιατί όπως έχει πει στο μοναδικό ποίημα του «First they came» ο αντιναζιστής πάστορας Martin Niemoller, «Όταν ήρθαν να πάρουν τους τσιγγάνους δεν αντέδρασα. Δεν ήμουν τσιγγάνος. Όταν ήρθαν να πάρουν τους Εβραίους δεν αντέδρασα. Δεν ήμουν Εβραίος.Όταν ήρθαν να πάρουν εμένα, δεν είχε απομείνει κανένας για να αντιδράσει».
